در ایران نیز از گذشتههای دور این نوع نوشتن در قالب خاطرات، سفرنامه، زندگینامه، مقالات روایی و… منتشر میشدند اما از دو دههی گذشته همهی آنها زیر نام «ناداستان» یا «جستار» جمعآوری و منتشر میشوند. یکی از بزرگان این حوزه محمد قائد است که روزنامهنویس، مترجم و ویراستار شناخته شدهای است. در این مطلب علاوه بر جستارها کتابهایی که او در طول عمر حرفهایاش ویرایش و ترجمه کرده معرفی شدهاند.
قائد در سال پایانی دههی بیست شمسی در شیراز به دنیا آمد. بعد از پایان تحصیل متوسطه به دانشگاه شیراز رفت و در رشتهی روانشناسی تحصیل کرد. پیش از ورود به دانشگاه دورههای آموزش زبان را در انجمن ایران و آمریکا و انجمن فرهنگی ایران و بریتانیا گذراند. در دوران دانشگاه گذراندن دروس به زبان انگلیسی زیر نظر اساتید آمریکایی باعث شد مهارت و دانش زبان انگلیسیاش به حدی برسد که ترجمه کند و بعد از انقلاب دبیر بخش انگلیسی ماهنامههای فیلم و صنعت حمل و نقل شود.
روزنامهنویسی را در سالهای آخر دههی چهل شمسی با ارسال مقالات به مجلات معتبر رودکی و نامهی پژوهشگاه و روزنامهی آیندگان شروع کرد. بعد از مدتی وارد تحریریهی این روزنامه شد و مسئولیت صفحهی فرهنگی را برعهده گرفت. شیوهی مورد پسندش دو سال زندگی در ایران و دو سال زندگی در اروپا بود. با این حال بعد از مدتی زندگی در بریتانیا در زمستان 57 به ایران برگشت. تقریبا همهی سرمقالههای روزنامه آیندگان را نوشت. بعد از توقیف روزنامه پیشنهاد همکاری با شاملو را در کتاب جمعه پذیرفت و مقالاتی با نام «م. مراد» نوشت. در دههی شصت و هفتاد شمسی با مجلات جامعهی سالم، آدینه، فیلم، صنعت حمل و نقل و سفر همکاری کرد و سردبیر بیست شمارهی مجلهی لوح بود.
نام قائد در دستکم دو دههی گذشته عمدتا به دلیل جستارهای خواندنیاش – «دفترچه خاطرات و فراموشی»، «ظلم، جهل و برزخیان زمین» و «عشقی / سیمای نجیب یک آنارشیست» – اهمیت پیدا کرده است. نوشتههای او از جنبهی گستردگی چشمانداز بحث، ارائهی نظرهای مختلف و متضاد، قابل درک بودن برای خوانندهی عام، پرداخت سرگرمکننده و دوری از استدلالهای انتزاعی و استفاده از زبان پر نقش و نگار از نمونههای درخشان این ژانر است.
او علاوه بر روزنامهنویسی و نوشتن، مترجمی زبردست است که تا امروز کتابهای «قدرتهای جهان مطبوعات»، «نخستین مسلمانان در اروپا»، «مبارزه با وضع موجود: جنبش دانشجویی آلمان»، «نامههایی از کرمان به دوبلین»، «توپهای ماه اوت»، «رنج و التیام در سوگواری و داغدیدگی» و «بچه رزمری» با ترجمهی او منتشر شده است.
در ادامه با 6 کتاب این نویسنده و مترجم شناخته شده آشنا میشوید.
